hollanda ekonomisi ne demek?

Hollanda ekonomisi, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'na göre, 2012'de dünyanın en büyük 18. ekonomisiydi ve ülke sadece 17 milyon nüfusa sahipti. (bakınız: GSYİH'ya (nominal) göre ülkeler listesi) Kişi başına düşen GSYİH, yaklaşık 48.860 dolardır ve bu da onu dünyanın en zengin uluslarından biri yapmaktadır. (bakınız: Kişi başına GSYİH'ya (SAGP) göre ülkeler listesi) 1996 ve 2000 yılları arasında yıllık ekonomik büyüme (GSYİH), Avrupa ortalamasının oldukça üzerindeydi ve %4'ün üzerinde seyretmiştir. Küresel ekonomik yavaşlamanın bir parçası olarak büyüme 2001-2005 döneminde önemli ölçüde yavaşladı. 2006 ve 2007'de ise ekonomi sırasıyla %3,4 ve %3,9'luk bir büyüme göstermiştir. Hollanda ekonomisi, devam etmekte olan küresel finansal krizden ve ardından ortaya çıkan Avrupa borç krizinden büyük ölçüde etkilenmiştir.

Hollanda, 1959'dan beri büyük doğal gaz kaynakları keşfetti. Bugün Hollanda doğalgaz rezervleri, AB'deki tüm doğal gaz rezervlerinin %25'inden fazlasını oluşturmaktadır. Doğal gaz satışı, Hollanda için onlarca yıldır muazzam gelirler sağlayarak, hükûmetin bütçesine yüzlerce milyar Euro eklemiştir.¹ Bununla birlikte, ülkenin büyük enerji zenginliğinin öngörülemeyen sonuçları, ekonominin diğer sektörlerinin rekabet gücünü etkilemiş ve Hollanda hastalığı teorisine yol açmıştır.²

Hollanda, ağırlıklı olarak dış ticarete bağlı olan müreffeh ve açık bir ekonomiye sahiptir. Ekonomisinde istikrârlı sanayi ilişkileri, oldukça düşük işsizlik ve enflasyon ve oldukça büyük bir cari hesap fazlası (ülkenin büyüklüğüne kıyasla Almanya'dan bile fazla) not edilir; Avrupa ulaşım merkezi olarak önemli bir rol oynayan Rotterdam, Avrupa’daki en büyük liman olduğu gibi Amsterdam, Avrupa'nın en büyük havalimanlarından birine sahiptir. Endüstriyel etkinlikler ağırlıklı olarak gıda işleme, kimyasallar, petrol arıtımı, yüksek teknoloji, finansal hizmetler, yaratıcı iş kesimleri ve elektrikli makinelerdir. Son derece makineleşmiş bir tarım işkolu, işgücünün %2'sinden fazlasını kullanmaz, ancak gıda işleme endüstrisi ve ihracat için büyük fazlalıklar sağlamaktadır. Hollanda, AB ortaklarından 11 ile birlikte 1 Ocak 2002'de Euro para birimini dolaşıma sundu.

2009 yılındaki finansal kriz nedeniyle katı mali politika terk edilmiştir. Nispeten büyük bankacılık kesimi kısmen kamulaştırıldı ve hükûmet müdahaleleri yoluyla kurtarıldı. İşsizlik oranı 2011 yazında %5.0'e düşmüş, ancak o zamandan beri keskin bir oranla 2013 Mayıs ayında %7.3'e çıkmış, 2015'te %6.8 civarında seyretmiş, ancak 2018 Mart ayında %3.9'a düşmüştür.³⁴ Devlet bütçe açığı, 2015 yılında Avrupa Birliği'ndeki %3,0 kuralının oldukça altında bir oran olan %2,2'dir.⁵ 2016 yılında devlet bütçesi %0,4'lük bir artış göstermiş ve bunun 2017'de %1,0'dan fazla olması beklenmektedir.⁶ Tarihsel olarak Hollanda, Hollanda Doğu Hindistan Şirketi aracılığıyla yapılan mal ticareti ile borsayı icat etti⁷ ve dünyaya tanıttı. Hollanda, Avrupa Birliği, OECD ve Dünya Ticaret Örgütü'nün kurucu üyesidir.

Hizmetler işkolu, öncelikle ulaşım, lojistik ve dağıtım, finansal alanlar, yazılım geliştirme ve yaratıcı endüstrilerde ulusal gelirin yarısından fazlasını oluşturmaktadır. Finansal hizmetlerde hizmet sağlayıcıların genişliği ve Protestan bir çalışma etiği, Hollanda'da 2012'de 5 DAW Endeksi (DAW, Division for the Advancement of Women) puanı elde edilmesine katkıda bulunmuştur. Hollanda, doğrudan yabancı yatırım çekmek için önde gelen Avrupa ülkelerinden biri olmaya devam etmektedir ve ABD'deki en büyük beş yatırımcı ulustan biridir. Endüstriyel etkinliklere, makine, elektronik/yüksek teknoloji endüstrisi, metal işleme, petrol arıtma, kimya ve gıda işleme endüstrileri hakimdir. İnşaat GSYİH'nın yaklaşık %6'sı. Tarım ve balıkçılık, geleneksel ve görünür Hollanda uğraşıları olmasına rağmen, pay olarak sadece %2'lik kısmı oluşturmaktadır. Ekonomi 2005 yılında yavaşlama yaşamış, ancak 2006 yılında artan ihracat ve güçlü yatırımlar nedeniyle altı yıl içinde en yüksek büyüme hızına ulaşmıştır. İşlerin büyüme hızı 2007 yılında 10 yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Dünya Ekonomik Forumu Küresel Rekabet Edebilirlik Raporuna göre, Hollanda ekonomisi, dünyanın beşinci en rekabetçi ekonomisidir.

Tarihçe

1581'de İspanya II. Felipe İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan ettikten sonra, Hollanda neredeyse bir yüzyıl patlayıcı ekonomik büyüme yaşadı. Gemi yapımcılığındaki, ticaret bilgisindeki ve sermayedeki teknolojik devrim ve Hollanda'ya kaçan Flanders Protestan tüccarları, genç Cumhuriyetin 17. yüzyılın ortalarında egemen ticaret gücü haline gelmesine yardımcı oldu. 1670'te Hollanda ticari deniz tüccarı, -Avrupa toplamının yaklaşık yarısı kadar, 568.000 ton nakliyat gerçekleştirdi. Bunun başlıca nedenleri, Avrupa Ticaretinde Amsterdam Antreposu'nun ve Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin (veya Vereenigde Oost-Indische Companie - VOC) ve kıtalararası ticarette Batı Hindistan Şirketlerinin hakimiyeti olmuştur. Eşsiz olan, V.O.C. ilk çokuluslu şirket olup, hisseleri dünyadaki ilk borsalardan biri olan Amsterdam Borsasında işlem görmekteydi. Ticaretin yanı sıra, erken bir "sanayi devrimi" (rüzgâr, su ve turba ile desteklenen), denizden toprak ıslahı ve tarım devrimi, Hollanda ekonomisinin 17. yüzyılın ortalarında Avrupa'nın en yüksek yaşam standardını (ve muhtemelen dünyanın) elde etmesine yardımcı olmuştu. Zenginlik Hollanda Altın Çağı olarak bilinen şeyi kolaylaştırdı. Bu ekonomik patlama aniden 1670'teki siyasi-askerî ayaklanmalar ve olumsuz ekonomik gelişmelerin bir araya gelmesiyle sona erdi. Yine de Hollanda, ticaret ve tarım nedeniyle yüksek refah seviyesini korumuştur.

1800'lere doğru Hollanda, Avrupa’daki diğer ülkeler kadar hızlı sanayileşmedi. Bunun bir açıklaması, Hollanda'nın baskın ekonomik (esas olarak ticaret ve tarıma dayalı) ve dünyadaki politik konumlarını kaybetme şartlarıyla karşı karşıya gelmekte olduğudur. Griffiths, hükûmet politikalarının 19. yüzyılda birleşik bir Hollanda ulusal ekonomisini mümkün kıldığını savunuyor. Bu politikalar iç tarifelerin ve loncaların kaldırılmasını; birleşik bir madeni para sistemini; çağdaş vergi toplama yöntemlerini; standartlaştırılmış ağırlıklar ve ölçüleri ve birçok yolun, kanalın ve demiryolunun inşasını içeriyordu.

Avrupa'nın geri kalanında olduğu gibi, 19. yüzyılda Hollanda'nın kademeli olarak modern bir orta sınıf sanayi topluluğuna dönüşmesini gördü. Tarımda istihdam edilenlerin sayısı azalırken, ülke oldukça rekabetçi sanayi ve ticaret işkollarındaki payını canlandırmak için kahramanca bir çaba sarf etti. Hollanda, sanayileşmede 19. yüzyılın sonlarına kadar Belçika'nın gerisinde kalmış; sonra yaklaşık 1920'de onu yakalamıştı. Büyük endüstriler, tekstil ve (daha sonra) büyük Philips endüstriyel holdingini de içermekteydi. Rotterdam büyük bir nakliye ve üretim merkezi haline gelmişti.⁸ Yoksulluk yavaş yavaş azaldı ve dilencilik büyük ölçüde nüfus için sürekli iyileştirilen çalışma koşulları ile birlikte kayboldu.

1959'dan beri Hollanda büyük doğal gaz sahaları keşfetti. Doğal gaz ihracatı büyük düşeş kârlarına yol açtı. Bununla birlikte, öngörülemeyen bir sonuç olarak, bunların Hollanda'daki üretim kesiminde bir düşüşe yol açtığına inanılıyordu.⁹

Hükümet

Özel sektör, Hollanda ekonomisinin temel taşı olsa da, farklı düzeylerde hükûmetlerin oynayacağı büyük bir rol vardır. Sosyal güvenlik transfer ödemeleri hariç kamu harcamaları 2011 yılında GSYİH'nın %28'ini oluşturmuştur.¹⁰ AB ortalamasının altında olan toplam vergi geliri¹¹, 2010 yılında GSYİH'nın %38,7'siydi.¹² Kendi harcamalarına ek olarak, hükûmet, ekonomik etkinliklerin hemen hemen her yönüyle ilgili izin gereklilikleri ve yönetmelikleri aracılığıyla önemli bir rol oynamakta; titiz ve istikrarlı bir makroekonomi politikasını geniş kapsamlı yapısal ve düzenleyici reformlarla birleştirmektedir. Hükûmet, 1980'lerden beri ekonomideki rolünü kademeli olarak azaltmıştır. Özelleştirme ve serbestleştirme halen devam etmektedir. Sosyal ve ekonomik politika ile ilgili olarak, hükûmet sözde sosyal ortakları (sendikalar ve işveren örgütleri) ile işbirliği yapmaktadır. Üç parti, sosyal diyalog için ana platform olan Sosyal Ekonomik Konsey'de ('Sociaal Economische Raad') bir araya gelmiştir.

Sosyal Güvenlik Sistemi

Hollanda sosyal güvenlik sistemi çok kapsamlıdır, Hollandalı sakinleri kapsayan sistem Ulusal Sigorta Hizmetleri (Volksverzekeringen) ve Çalışan Sigortası (Werknemersverzekeringen) olarak ayrılmıştır. İlki Hollanda'da yaşayan herkesi ve sağlanan sosyal yardımları kapsarken, ikincisi istihdamla ilgili faydalar sağlar.¹³ Hollanda'da yaşayan tüm herkesin, birkaç istisna dışında, Hollanda dışından sakinler de dahil olmak üzere, sosyal güvenlik sistemine ödeme yapması zorunludur.¹⁴

Volksverzekeringen herkes için zorunludur ve farklı ulusal sigorta biçimleri altındaki sakinleri kapsar:¹⁵¹⁶

Uzun Süreli Bakım Yasası altında uzun süreli bakım (Uzun Süreli Bakım Yasası (WLZ)) (daha önce Olağanüstü Tıbbi Giderler Yasası olarak bilirdi (Algemen Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ))
Genel Yaşlılık Aylığı Kanunu uyarınca Emeklilik bakımı (Algemene Ouderdomswet (AOW))
Genel Yaşayan Akrabalar Yasası kapsamında Sağ kalım Ödeneği (Algemene nabestaandenwet (ANW)) (Eskiden Genel Dul ve Yetimler Yasası olarak bilinen (Algemene Weduwen-en Wezenwet (AWW)))
Genel Aile Ödeneği Yasası kapsamında çocuk parası (Algemene Kinderbijslagwet (AKW))

Sosyal Sigorta Bankası (Sociale Verzekeringsbank (SVB)) tarafından denetlenir ve işveren ve çalışanların azami gelir tavanına kadar kazanç katkısı ile finanse edilir. İşe alınan kişiler katkı paylarını maaşlarından otomatik olarak alırken, işsizler kendileri öderler. AKW işverenler tarafından finanse edilirken, AOW çalışanlar tarafından finanse edilmektedir. AOW, ek olarak, küçük bir devlet desteği (subsidy) ile finanse edilmektedir.

Werknemersverzekeringen, Hollanda'daki tüm çalışanlar için zorunludur. Aşağıdaki alanlarda çalışanların kapsamını içerir:

İşsizlik Sigortası Kanunu (Werkloosheidswet (WW)) uyarınca işsizlik maaşı
Hastalık Faydaları Yasası (Ziektewet (ZW)) uyarınca hastalık izni
Maluliyet Sigortası Yasası (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)) kapsamında engellilik faydaları

Werknemersverkeringen'ın finansmanı işçinin gelirinden işveren tarafından otomatik olarak düşülür.¹⁷¹⁸

İşsizlik yardımları

Kapsam

Hollanda’daki işsizlik ödeneği, WW’de belirtildiği gibi, bir çalışma sözleşmesine dayalı çalışanların hemen hemen tamamını kapsar. WW dışında kalanlar şunlardır: serbest meslek sahibi, ulusal olarak çalışan, haftada dört günden az çalışanlar, hissedarlar ve yılda 150 €'ya kadar gönüllü çalışanlar.¹⁹²⁰

Yarar hakkı

Yarardan yararlanabilmek için işsizlerin İşsizlik Sigortası Kurumuna (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV)) işsiz olduktan sonraki bir hafta içinde başvuruda bulunması ve ayrıca iş arayan olarak kayıt yaptırması gerekmektedir. WW sadece yeterli bir çalışma geçmişi olan çalışanları kapsar, yani bir başvuru sahibinin işsiz kalmadan önce son 36 hafta içinde en az 26 hafta çalışmış olması gerekir. Eğer öyleyse, çalışma haftası gereksinimi karşılanır. Ayrıca, işsizlik durumu kendi hatası (örneğin iş sözleşmesinin kendi fesih) nedeniyle olmamışsa eğer çalışan sadece işsizlik ödeneği için uygundur.²¹²²

Yararlar

WW yoluyla elde edilen yararlar kazanca ilişkindir ve iki ay boyunca günlük önceki kazançların yüzde 75'i (haftada 5 iş gününe dayanan) tutarındadır. Bu iki aydan sonra yararlar %70 oranındadır. Yarı zamanlı çalışma, çalışma saatlerinin bir kısmının hesaplanmasıyla dikkate alınır. Bu yarar asgâri gelirden daha az ise, işsizlerin miktarı özetlemek için Ek Ödenekler Yasası (Toeslagenwet) yoluyla takviye etme olasılığı vardır. Önceki on iki aydaki tüm işler, eğer bir iş değişikliği yapılmışsa, faydaların hesaplanmasına dâhil edilir. Yararları sürekli bir süre boyunca elde etmek için işsizlerin etkin olarak iş araması gerekir. Ayrıca, işsizliğin başlamasından üç ve on iki ay sonra e-koçluğa katılım gerekmektedir. Bir yıllık işsizlikten sonra bir iş bulma kurumuna kaydolmak gerekir.

Tartışmalı konular

İşgücü piyasası ve sosyal refah

Hollanda işgücü piyasası, çalışanların işten çıkarılmasına ilişkin işverenlere yönelik katı düzenlemelere sahiptir, ancak Haziran 2014’e kadar Temsilciler Meclisi bu düzenlemeleri gevşetmeyi kabul etmiştir. Çalışanların maliyetleri ve işten çıkarılma maliyetleri nedeniyle, iş gücünün büyük bir kısmı (iş gücünün yaklaşık %15'i) bağımsız tek kişilik bir şirkettir (ZZP). Bağımsızdırlar ve daha yüksek sosyal maliyetler olmadan teslim yoluyla ödeme alırlar. İşgücünün bir başka büyük kısmı geçici işgücü olarak işe alınır. Devlet işsizlik yardımları, belirli bir en az süre için, bu genellikle 26 haftadır, çalıştıkları sürece, işten çıkartılan çalışanlar için üç yıla kadar (ayda en fazla 2500 avro) çalışanın son kazanılan maaşının %70'i yararına kullanılabilir. Ayrıca, serbest meslek sahibi bireyler (zelfstandingen zonder personnel (ZZP)) otomatik olarak Werknemersverzekeringen kapsamında değildir ve işsizlik, hastalık veya maluliyet sigortasına kaydolmak zorunda değildirler. Bu nedenle serbest meslek sahibi bireylerin kendilerini özel sigorta şirketlerine kaydettirmeleri gerekmektedir.²³²⁴

Emeklilik yaşı

Her Hollanda vatandaşı 67 yaşından itibaren AOW (AOW, Algemene Ouderdomswet, Genel Yaşlılık Emeklilik Yasası) uyarınca devlet emekli maaşı alır. Evli çiftler veya birlikte yaşayanlar kişi başına asgâri ücretin %50'sini alırlar ve tek bir kişi asgari ücretin %70'ini alır. Çoğu (yaklaşık %70) özel emeklilik fonlarından ek emeklilik maaşı alır. Çalışanlar sektör emeklilik fonlarına katılmakla yükümlüdürler. Toplamda, emeklilik fonlarının miktarı 2015 yılında 17 milyondan az kişi sayısı için 1400 milyarın üzerindeydi. Çalışanlar ortalama olarak son maaşlarının yaklaşık %70'ini alırlar. Ekonomik kriz sırasında ve düşük faiz oranları nedeniyle, emeklilik fonları enflasyona ayak uydurmakta güçlük çekti. Hollanda emeklilik sistemi dünyanın en iyilerinden biri olarak kabul edilir.²⁵²⁶

Eşitsizlik ve yeniden dağıtım

Gini katsayısı 25.1 (2013) olan Hollanda'da gelir eşitsizliği nispeten düşüktür. Bununla birlikte, hanehalkı refah dağılımlarında ölçülen eşitsizlik yüksektir, ilk %1, tüm net servetin %24'üne sahipken, ilk %10'u servetin %60'ına sahiptir. Dahası, Hollanda'da, yaşla ilgili olarak büyük zenginlik eşitsizlikleri sürmekte olup, 35 yaşın altındaki kişilerin %10'u yaşlı işçiler kadar gelire sahiptir. Bu, ev sahipliğinin düşük vergilendirilmesinin ve zengin hanelere yarar sağlayan cömert ipotek faizinin çıkarılabilirliğinin bir sonucudur.²⁷ Verimli emekli aylıkları nedeniyle, emekli aylığıyla ilgili tasarruf, Hollanda'daki zenginliğin en önemli kısmıdır, ancak eşitsizliği artıran sermaye geliri vergisine tabi değildir.

Konut ipoteği faiz indirimi

Hollanda, dünyada ipoteğe ödenen faizin neredeyse tamamen gelir vergisinden düşülebildiği az sayıda ülkeden biriydi. 2013'ten beri büyük değişiklikler yapıldı. Ev eşyalarının değerinin %116'sından fazlasının borçlanılmasına izin veren koşullar %106'ya düşmüştür ve halen her yıl sürekli olarak azaltılmaktadır. Kesinti aynı zamanda %50,5 ile sınırlıdır ve her yıl azalmaktadır. 2007-2008 Mali krizinin etkileriyle birlikte sonuç, bazı bölgelerde fiyatların %25 oranında düşmesiyle birlikte beliren konut kriziydi. Son yıllarda, en popüler şehirlerde bile yılda %10 ila %20 arasında bir iyileşme olduğu kendini göstermiştir.

Enerji sektörü

Doğal gaz

1959'da büyük Groningen doğal gaz sahasının keşfi ve daha sonraki on yıllar boyunca gerçekleşen büyük esintilerin Hollanda'da üretim sektöründe bir düşüşe yol açtığına inanılıyordu²⁸ ve bu Hollanda hastalığı teorisine yol açmıştı.²⁹

Hollanda'nın Kuzey Denizi'ndeki petrol rezervleri önemsiz olmakla birlikte, Hollanda'da AB'deki doğal gaz rezervlerinin %25’i bulunmaktadır.³⁰ Hollanda'nın doğal gaz rezervlerinin (2014 itibarıyla) yaklaşık 600 milyar fit küp (yaklaşık 17 milyar metre küp) veya dünya toplamının yaklaşık %0.3'ü olduğu tahmin edilmektedir.³¹ 2014-2015 yıllarında hükûmet, batan zemin, diferansiyel yerleşim seviyeleri ve mülklerde hasara neden olan titremeler (küçük depremler) nedeniyle Groningen ilinde gaz üretimini önemli ölçüde azaltmaya karar vermiştir ve üretimin her yıl yavaşça azaltılarak Groningen ilindeki üretimin, 2028'de tamamen durdurulması beklenmektedir.³²

Sera salınımını azaltmak için, Hollanda hükûmeti, 2050 yılına kadar ülkedeki tüm evler için doğal gazdan uzaklaşan bir geçişi sübvanse etmektedir.³³

Nükleer enerji

Hollanda'da araştırmacılar 1930'larda nükleer enerji eğitimine başlamış ve 1955 yılında araştırma reaktörü Dodewaard'ın inşaatı başlatılmıştı. Araştırmacıların amacı, 1962 yılına kadar nükleer enerji teknolojisini tanıtmak ve fosil yakıtların yerini almasını sağlamaktı. 1968'de, elektrik şebekesine nükleer bir test reaktörü bağlandı. Bu birim 1997 yılında kapatıldı. 1970'lerde Hollanda, harcanan nükleer yakıtın yeniden işlenmesini gerektiren bir politika seçti. 1984 yılında hükûmet, tüm orta ve düşük seviyedeki radyoaktif atıklar ve nihâi bertarafı içeren araştırma stratejileri için uzun vadeli (100 yıl) bir depolama tesisi kurmaya karar verdi. Eylül 2003’te, Merkezî Radyoaktif Atık Örgütü, üst düzey atıklar için geçici bir depolama tesisi kurdu. Hollanda'nın tek ticari nükleer reaktörü, 1973'te faaliyete geçen Borssele'dir ve 2011 itibarıyla ülke elektriğinin yaklaşık %4'ünü üretmektedir.³⁴ Eski Dodewaard Nükleer Santrali sonradan ulusal şebekeye bağlanan ancak 1997'de kapatılan bir test reaktörü idi. Delft'te, Delft Teknoloji Üniversitesi fizik bölümünün bir parçası olarak 2 MW'lık bir araştırma reaktörü bulunmaktadır. Bu reaktör enerji sağlama amaçlı değildir, ancak araştırmalara yönelik bir nötron ve pozitron kaynağı olarak kullanılır.

1994 yılında, Hollanda Krallığı Genel Meclisi nükleer atık yönetimi üzerine bir tartışma sonrasında nükleer enerjiyi ortadan kaldırmak için oy kullandı. 1997'de Dodewaard'daki elektrik santrali kapatıldı ve hükûmet, Borssele'nin işletme lisansını 2003'te sonlandırmayı planladığını duyurdu. Bu, en yüksek güvenlik ölçütlerine uyması durumunda, 2034'e ertelendi. 2010 seçimlerinden sonra, yeni hükûmet nükleer gücü genişletmeye açıktı. Borssele'nin mülkiyetini paylaşan her iki şirket de yeni reaktörler inşa etmeyi teklif etmektedir.³⁵³⁶ Ocak 2012'de Delta, ikinci bir nükleer santral inşa etmeye başlama kararını ertelediğini açıkladı.

Turizm

2011'de Hollanda 11,3 milyon yabancı turist tarafından ziyaret edildi.³⁷ 2012 yılında Hollanda turizm işkolu, ülkenin GSYİH'sine toplamda %5,4 ve istihdamına toplamda %9,6 oranında katkı sağlamıştır. Sırasıyla GSYİH ve istihdama toplam katkı olarak 147. ve 83. küresel sıralama ile turizm, Hollanda ekonomisinin nispeten küçük bir işkoludur.³⁸ Kuzey Hollanda 2011'de yabancı turistler için en popüler eyaletti. 11,3 milyon turistin 6 milyonu Kuzey Hollanda’yı ziyaret etmiştir. Güney Hollanda ise 1,4 milyon turistle ikinci oldu. Almanlar, Britanyalılar ve Belçikalılar, sırasıyla 3, 1.5 ve 1.4 milyon yabancı turistin çoğunluğunu oluşturmuştur.³⁹ Hollanda'da yedi Dünya Mirası Alanı bulunmaktadır. Hollanda, sanatsal ve zengin tarihi mirası ile ünlüdür.

Veri

Aşağıdaki tablo 1980-2018 yılları arasındaki temel ekonomik verileri göstermektedir. %2'nin altındaki enflasyon yeşildir.⁴⁰⁴¹

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Yıl</th> <th>GSYİH (milyar Euro olarak)</th> <th>Kişi başına GSYİH (Euro olarak)</th> <th>GSYİH artışı (reel)</th> <th>Enflasyon oranı (Yüzde olarak)</th> <th>İşsizlik (Yüzde olarak)</th> <th>Devlet borcu (GSYİH'nın %'si)</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td>1980</td> <td>170.7</td> <td>12,066</td> <td>n/a</td> <td>n/a</td> <td>%3.4</td> <td>%44.6</td> </tr> <tr class="even"> <td>1981</td> <td>179.0</td> <td>12,566</td> <td>%−0.5</td> <td>%6.8</td> <td>%4.6</td> <td>%48.0</td> </tr> <tr class="odd"> <td>1982</td> <td>186.3</td> <td>13,015</td> <td>−1.2 %</td> <td>5.8 %</td> <td>6.5 %</td> <td>53.7 %</td> </tr> <tr class="even"> <td>1983</td> <td>193.5</td> <td>13,471</td> <td>1.8 %</td> <td>2.9 %</td> <td>8.3 %</td> <td>59.8 %</td> </tr> <tr class="odd"> <td>1984</td> <td>202.4</td> <td>14,030</td> <td>3.1 %</td> <td>3.4 %</td> <td>8.1 %</td> <td>63.4 %</td> </tr> <tr class="even"> <td>1985</td> <td>211.5</td> <td>14,593</td> <td>%2.7</td> <td>%2.3</td> <td>%7.3</td> <td>%68.7</td> </tr> <tr class="odd"> <td>1986</td> <td>218.3</td> <td>14,981</td> <td>%3.1</td> <td>n/a</td> <td>%6.5</td> <td>%70.6</td> </tr> <tr class="even"> <td>1987</td> <td>221.7</td> <td>15,114</td> <td>%1.9</td> <td>%−1.0</td> <td>%6.3</td> <td>%73.0</td> </tr> <tr class="odd"> <td>1988</td> <td>231.2</td> <td>15,661</td> <td>%4.6</td> <td>%0.5</td> <td>%6.2</td> <td>%75.5</td> </tr> <tr class="even"> <td>1989</td> <td>244.6</td> <td>16,474</td> <td>%4.4</td> <td>%1.1</td> <td>%5.7</td> <td>%75.6</td> </tr> <tr class="odd"> <td>1990</td> <td>258.8</td> <td>17,311</td> <td>%4.2</td> <td>%2.5</td> <td>%5.1</td> <td>%76.9</td> </tr> <tr class="even"> <td>1991</td> <td>273.4</td> <td>18,143</td> <td>%2.4</td> <td>%3.2</td> <td>%4.8</td> <td>%76.7</td> </tr> <tr class="odd"> <td>1992</td> <td>285.0</td> <td>18,771</td> <td>%1,7</td> <td>%1,8</td> <td>%4,9</td> <td>%77.4</td> </tr> <tr class="even"> <td>1993</td> <td>293.2</td> <td>19,177</td> <td>%1.3</td> <td>%1.6</td> <td>%5.5</td> <td>%78.5</td> </tr> <tr class="odd"> <td>1994</td> <td>308.1</td> <td>20,030</td> <td>%3.0</td> <td>%2.1</td> <td>%6.2</td> <td>%75.3</td> </tr> <tr class="even"> <td>1995</td> <td>325.3</td> <td>21,045</td> <td>%2.6</td> <td>%1.3</td> <td>%7.1</td> <td>%73.1</td> </tr> <tr class="odd"> <td>1996</td> <td>341.0</td> <td>21,955</td> <td>%3.6</td> <td>%1.4</td> <td>%6.4</td> <td>%71.2</td> </tr> <tr class="even"> <td>1997</td> <td>365.0</td> <td>23,378</td> <td>%4.3</td> <td>%1.9</td> <td>%5.5</td> <td>%65.6</td> </tr> <tr class="odd"> <td>1998</td> <td>389.3</td> <td>24,786</td> <td>%4.5</td> <td>%1.8</td> <td>%4.3</td> <td>%62.5</td> </tr> <tr class="even"> <td>1999</td> <td>414.8</td> <td>26,237</td> <td>%5.0</td> <td>%2.0</td> <td>%3.5</td> <td>%58.1</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2000</td> <td>448.1</td> <td>28,134</td> <td>%4.3</td> <td>%2.3</td> <td>%3.1</td> <td>%51.4</td> </tr> <tr class="even"> <td>2001</td> <td>476.7</td> <td>29,708</td> <td>%2.1</td> <td>%5.1</td> <td>%3.1</td> <td>%48.7</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2002</td> <td>494.5</td> <td>30,621</td> <td>%0.1</td> <td>%3.9</td> <td>%3.7</td> <td>%48.1</td> </tr> <tr class="even"> <td>2003</td> <td>506.7</td> <td>31,228</td> <td>%0.3</td> <td>%2.2</td> <td>%4.8</td> <td>%49.3</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2004</td> <td>523.9</td> <td>32,179</td> <td>%2.0</td> <td>%1.4</td> <td>%5.7</td> <td>%49.6</td> </tr> <tr class="even"> <td>2005</td> <td>545.6</td> <td>33,431</td> <td>%2.2</td> <td>%1.4</td> <td>%5.9</td> <td>%48.9</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2006</td> <td>579.2</td> <td>35,434</td> <td>%3.5</td> <td>%1.6</td> <td>%5.0</td> <td>%44.5</td> </tr> <tr class="even"> <td>2007</td> <td>613.3</td> <td>37,436</td> <td>%3.7</td> <td>%1.6</td> <td>%4.2</td> <td>%42.4</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2008</td> <td>639.2</td> <td>38,864</td> <td>%1.7</td> <td>%2.2</td> <td>%3.7</td> <td>%54.5</td> </tr> <tr class="even"> <td>2009</td> <td>617.5</td> <td>37,359</td> <td>%−3.8</td> <td>%1.0</td> <td>%4.3</td> <td>%56.5</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2010</td> <td>631.5</td> <td>38,008</td> <td>%1.3</td> <td>%0.9</td> <td>%5.0</td> <td>%59.3</td> </tr> <tr class="even"> <td>2011</td> <td>642.9</td> <td>38,515</td> <td>%1.6</td> <td>%2.5</td> <td>%5.0</td> <td>%61.6</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2012</td> <td>645.2</td> <td>38,506</td> <td>%−1.0</td> <td>%2.8</td> <td>%5.8</td> <td>%66.3</td> </tr> <tr class="even"> <td>2013</td> <td>652.7</td> <td>38,844</td> <td>%−0.1</td> <td>%2.6</td> <td>%7.3</td> <td>%67.8</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2014</td> <td>663.0</td> <td>39,313</td> <td>%1.4</td> <td>%0.3</td> <td>%7.4</td> <td>%68.0</td> </tr> <tr class="even"> <td>2015</td> <td>683.5</td> <td>40,353</td> <td>%2.0</td> <td>%0.2</td> <td>%6.9</td> <td>%64.6</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2016</td> <td>702.6</td> <td>41,259</td> <td>%2.2</td> <td>%0.1</td> <td>%6.0</td> <td>%61.8</td> </tr> <tr class="even"> <td>2017</td> <td>737.0</td> <td>43,001</td> <td>%2.9</td> <td>%1.3</td> <td>%4.9</td> <td>%56.7</td> </tr> <tr class="odd"> <td>2018</td> <td>772.7</td> <td>44,950</td> <td>%2.5</td> <td>%2.3</td> <td>%3.8</td> <td>%54.4</td> </tr> </tbody> </table>

En büyük şirketler

Hollanda, birçok büyük çokuluslu şirkete ev sahipliği yapmaktadır. Royal Dutch Shell, gelir bakımından Hollanda'nın en büyük şirketidir ve 2009 yılına kadar dünyanın en büyük şirketiydi,⁴² ancak 7.sıraya düşmüştür. Diğer tanınmış çokuluslu şirketler, Rotterdam’da bulunan Unilever hariç, Amsterdam'da genel merkezi olan Heineken, Ahold, Philips, TomTom, Randstad ve ING’dir. EADS, LyondellBasell ve IKEA gibi Hollanda kökenli olmayan binlerce şirket, cazip kurumlar vergisi seviyelerinden dolayı merkezlerini Hollanda'da bulundurmaktadır.

Hollanda'nın 2011 yılı itibarıyla en büyük şirketleri aşağıdaki gibidir:

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Rank<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a></th> <th>Name</th> <th>Merkez</th> <th>Gelir (milyar €)</th> <th>Kâr (milyar €)</th> <th>Çalışan sayısı (Dünya çapında)</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td>1.</td> <td><a href="Royal_Dutch_Shell" title="wikilink">Royal Dutch Shell</a></td> <td><a href="Lahey" title="wikilink">Lahey</a></td> <td>378,152</td> <td>20,127</td> <td>97,000</td> </tr> <tr class="even"> <td>2.</td> <td><a href="ING_Group" title="wikilink">ING Group</a></td> <td><a href="Amsterdam" title="wikilink">Amsterdam</a></td> <td>147,052</td> <td>3,678</td> <td>106,139</td> </tr> <tr class="odd"> <td>3.</td> <td><a href="Aegon_N.V." title="wikilink">Aegon</a></td> <td><a href="Lahey" title="wikilink">Lahey</a></td> <td>65,136</td> <td>2,330</td> <td>27,474</td> </tr> <tr class="even"> <td>4.</td> <td><a href="Airbus" title="wikilink">Airbus</a></td> <td><a href="Leiden" title="wikilink">Leiden</a></td> <td>60,597</td> <td>732</td> <td>121,691</td> </tr> <tr class="odd"> <td>5.</td> <td><a href="LyondellBasell" title="wikilink">LyondellBasell Industries</a></td> <td><a href="Rotterdam" title="wikilink">Rotterdam</a></td> <td>41,151</td> <td>N.A.</td> <td>14,000</td> </tr> <tr class="even"> <td>6.</td> <td><a href="Ahold" title="wikilink">Royal Ahold</a></td> <td><a href="Amsterdam" title="wikilink">Amsterdam</a></td> <td>39,111</td> <td>1,130</td> <td>122,027</td> </tr> <tr class="odd"> <td>7.</td> <td><a href="Philips" title="wikilink">Royal Philips Electronics</a></td> <td><a href="Amsterdam" title="wikilink">Amsterdam</a></td> <td>33,667</td> <td>1,915</td> <td>119,001</td> </tr> <tr class="even"> <td>8.</td> <td><a href="Rabobank" title="wikilink">Rabobank Group</a></td> <td><a href="Utrecht" title="wikilink">Utrecht</a></td> <td>32,672</td> <td>3,552</td> <td>58,714</td> </tr> <tr class="odd"> <td>9.</td> <td><a href="GasTerra" title="wikilink">GasTerra</a></td> <td><a href="Groningen" title="wikilink">Groningen</a></td> <td>24,313</td> <td>48</td> <td>188</td> </tr> <tr class="even"> <td>10.</td> <td><a href="Heineken_International" title="wikilink">Heineken Holding</a></td> <td><a href="Amsterdam" title="wikilink">Amsterdam</a></td> <td>21,684</td> <td>954</td> <td>65,730</td> </tr> <tr class="odd"> <td>-</td> <td><a href="SHV_Holdings" title="wikilink">SHV Holdings</a></td> <td><a href="Utrecht" title="wikilink">Utrecht</a></td> <td>21,202</td> <td>799</td> <td>50,300</td> </tr> <tr class="even"> <td>-</td> <td><a href="AkzoNobel" title="wikilink">Akzo Nobel</a></td> <td><a href="Amsterdam" title="wikilink">Amsterdam</a></td> <td>20,419</td> <td>999</td> <td>55,590</td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Birleşme ve Devralmalar

Hollanda'da 1985 ve 2018 arasında 22.484 kurumsal anlaşma yapılmıştır. Bu, toplamda 2,226,6 milyar ABD doları tutarındadır. En çok anlaşma yapılan yıl, 1.169 anlaşma ile 2000 yılı olmuştur. Bununla birlikte, 2007 yılında neredeyse 394.9 milyar ile en fazla yaratılan katma değer ardından, dünya finansal krizi sırasında ciddi bir çöküş yaşandı.

Hollanda'dan dışarıya açılan en önemli anlaşmaların bir listesi:


Duyurulma Tarihi	Alıcı Adı	Alıcı Endüstrisi	Alıcı Ulus	Hedef Adı	Hedef Endüstrisi	Hedef Ulus	İşlem Değeri (milyar $)
25 Nisan 2007	RFS Holdings BV	Finansal hizmetler	Hollanda	ABN-AMRO Holding NV	Bankacılık	Hollanda	98,189.19
19 Mart 2007	Barclays PLC	Bankacılık	Birleşik Krallık	ABN-AMRO Holding NV	Bankacılık	Hollanda	92,606.80
28 Ekim 2004	Royal Dutch Petroleum Co	Petrol & Gaz	Hollanda	Shell Transport & Trading Co	Petrol & Gaz	Birleşik Krallık	74,558.58
4 Ağustos 2015	Royal Dutch Shell PLC	Petrokimya	Hollanda	BG Group PLC	Petrol & Gaz	Birleşik Krallık	69,445.02
2 Mart 2016	CNAC Saturn (NL) BV	Kimya	Hollanda	Syngenta AG	Kimya	İsviçre	41,840.11
27 Ocak 2006	Mittal Steel Co NV	Metalurji & Madencilik	Hollanda	Arcelor SA	Metalurji & Madencilik	Lüksemburg	32,240.47
3 Eylül 2017	PPG Industries Inc	Kimya	ABD	Akzo Nobel NV	Kimya	Hollanda	26,560.76
4 Ağustos 2015	Royal Dutch Shell PLC	Petrokimya	Hollanda	Royal Dutch Shell PLC	Petrokimya	Hollanda	25,000.00
29 Eylül 2008	The Netherlands	Devlet Fonu	Hollanda	Fortis Bank Nederland(Holding)	Bankacılık	Hollanda	23,137.31
10 Nisan 2010	VimpelCom Ltd	Telekomünikasyon	Hollanda	Weather Investments Srl	Telekomünikasyon Hizmetleri	İtalya	22,382.31

Ayrıca bakınız

Ekonomik Politika Analiz Bürosu
De Nederlandsche Bank (Hollanda Merkez Bankası)
Hollanda hastalığı
Rotterdam Limanı
Hollanda şirketleri listesi
Hollanda Maliye Bakanlığı
Polder Model (Ekonomideki uzlaşma politikasının Hollanda versiyonu)
Sosyal-Ekonomik Konsey (Hollanda hükûmetinin ekonomik danışma konseyi)
Hollanda'da vergilendirme
VNO-NCW (Hollanda Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu)
BrabantStad
Randstad

Kaynakça

Kaynaklar

Dış bağlantılar

Dünya Bankası Hollanda Özet Ticaret İstatistikleri
Hollanda'daki finansal kurumlar hakkında faydalı bilgiler
ITC'ler tarafından sağlanan Hollanda tarafından uygulanan tarifeler ITC Pazar Erişim Haritası, gümrük tarifeleri ve piyasa gereksinimleri için çevrimiçi bir veritabanı.

Konuyla ilgili yayınlar

van Riel, Arthur. "Review: Rethinking the Economic History of the Dutch Republic: The Rise and Decline of Economic Modernity Before the Advent of Industrialized Growth," The Journal of Economic History, Vol. 56, No. 1 (Mar. 1996), pp. 223–229 in JSTOR
de Vries, Johan. "Benelux, 1920–1970," in C. M. Cipolla, ed. The Fontana Economic History of Europe: Contemporary Economics Part One (1976) pp 1–71
Vlekke, Bernard H. M. Evolution of the Dutch Nation (1945) 382 pp. online edition
Wintle, Michael P. An Economic and Social History of the Netherlands, 1800–1920: Demographic, Economic, and Social Transition (Cambridge University Press, 2000) online edition
van Zanden, J. L. The Economic History of The Netherlands 1914–1995: A Small Open Economy in the 'Long' Twentieth Century (Routledge, 1997) excerpt and text search